Từ ngày có hệ thống đê ngăn lũ do Ngân hàng Thế giới (WB) tài trợ, vùng trũng Hải Lăng – tỉnh Quảng Trị đã thoát được cảnh bị lũ lụt tàn phá, đã chủ động sản xuất lúa, màu nhiều vụ trong năm…
 Nhờ có con đê này, vùng trũng đã chấm dứt cảnh "cơm vào ngang miệng trời còn lấy đi". Vùng trũng, vùng càng Hải Lăng tỉnh Quảng Trị vẫn cứ ám ảnh tôi rất nhiều. Gần một nửa số dân của huyện này phải sống thấp hơn mực nước biển gần cả mét trong điều kiện hệ thống đê chắn đơn sơ từ xa xưa để lại, cùng với sự bồi lắng của dòng sông Ô Lâu đã làm cho vùng đất này chỉ cần mưa to thôi là đã ngập lụt. Còn vào lũ lụt chính vụ thì năm nào cũng thất bát mùa màng, người chết, nhà sập, vỡ đê… Ông Trần Đức Tâm – người con của vùng đất Hải Lăng này, giờ đang làm giám đốc một sở ở tỉnh, nhưng cách đây hai nhiệm kỳ, là Chủ tịch “huyện trũng” này. Một hôm, đang giữa trưa nắng tháng 5 vàng rực ở thành phố tỉnh lỵ Đông Hà, ông gọi điện thoại: “Cấp báo, các nhà báo vào gấp vùng càng đi, lụt to lắm, vỡ đê, ruộng ngập, nhà ngập hết!”. Tôi vác ba lô lên đường. Sáng hôm sau, ngày 26.5.2001, trên trang nhất báo Lao Động đăng phóng sự “Hải Lăng – lũ đầu mùa” với câu ca thán đầy nước mắt đau thương của chị nông dân Nguyễn Thị Thảo “cơm và ngang miệng trời còn… lấy đi”. Bài báo “đã tiếp tục gõ mạnh vào cái chuông báo động đã được chính thức treo ở vùng trũng Hải Lăng từ sau trận cuồng lũ cuối năm 1999 rằng thiên tai sẽ còn tiếp tục giáng xuống vùng trũng này nhiều nữa những bất ngờ, nguy hiểm”; đồng thời khẩn thiết kiến nghị Chính phủ cần sớm cho triển khai xây dựng hệ thống đê ngăn lũ ở vùng trũng này. Nhiều năm sau đó nữa, phóng viên thường trú báo Lao Động tại Quảng Trị “kiên định” với “chiến lược đưa tin” về lũ lụt, thất bát, khó khăn của người dân vùng trũng Hải Lăng cùng với “sự lặp lại” rằng lời hứa của Chính phủ đối với vùng đất thường xuyên bị lũ lụt uy hiếp, gây hại này năm này qua năm khác nhưng chưa được thực hiện.
Lũ lụt vẫn tiếp tục ngày càng dữ dội hơn, tàn phá khốc liệt hơn đối với vùng trũng Hải Lăng. Nhưng với lý do nguồn lực ngân sách eo hẹp nên giải pháp cứu dân vùng trũng vẫn phải nằm trên giấy năm này qua năm khác. Địa phương thì kêu ca, hết đoàn này đoàn nọ lũ lượt ra Hà Nội để chạy xin dự án. Mãi đến năm 2008, dự án quản lý rủi ro thiên tai phòng chống lũ lụt cho vùng trũng Hải Lăng mới nhận được sự quan tâm của Ngân hàng Thế giới (WB) với số vốn tài trợ gần 12 triệu USD đã bắt đầu khởi động. Đến tháng 6.2010, dự án hoàn thành. Ông Trần Đức Tâm – cảm động nói: “Lụt mãi rồi cũng… thành đê! Lãnh đạo và nhân dân huyện Hải Lăng rất biết ơn báo chí đã đưa tin nhanh nhạy, kịp thời, chính xác về tình hình lũ lụt ở vùng trũng nên đã nhân được sự quan tâm, đồng thuận của nhiều người, nhiều cơ quan”. Giám đốc Sở NNPTNT Quảng Trị - kỹ sư thủy lợi Nguyễn Văn Bài – nói rằng, đời ông đã từng tham gia thiết kế, chỉ đạo thi công nhiều công trình thủy lợi lớn, nhưng chưa có công trình nào mang lại niềm vui, hạnh phúc như công trình đê chống lũ Hải Lăng. “41km đê đồng thời là 41km đường giao thông, gần 6.000ha lúa của vùng trũng này thành nơi sản xuất lúa 2 vụ chủ động với năng suất cao. Tôi đánh giá rất cao và vô cùng biết ơn sự sáng suốt, tin cậy của WB khi quyết định tài trợ tín dụng cho dự án đa chức năng này; cảm ơn sự quan tâm, đồng thuận, ủng hộ của các bộ, ngành trung ương để dự án triển khai với một tiến độ nhanh.” – ông Bài nhấn mạnh. |
